หูดหงอนไก่ เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ มักเป็นในร่มผ้า อยู่ในจุดที่บอบบางซึ่งอาจสร้างความระคายเคืองได้ และลุกลามไปบริเวณอื่นเป็นรอยโรคที่ใหญ่ขึ้น สตรีที่ตั้งครรภ์แล้วเป็นหูดหงอนไก่สามารถส่งผลกับทารกที่เกิดมาได้โรคนี้เป็นได้ทุกเพศ ทุกวัย แต่พบมากในหมู่วัยรุ่นเนื่องจากวัยรุ่นในปัจจุบันนิยมมีเพศสัมพันธ์ก่อนการแต่งงาน โดยที่ขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการป้องกันตัวเอง
เมื่อเป็นแล้วมักจะไม่เกิดอาการ บางคนจึงติดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์แล้วโดยไม่รู้ตัว และถ้าหากเป็นแล้วไม่รีบรักษาจะลุกลามทำให้ยากต่อการรักษา
เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับหูดหงอนไก่
1. เกิดจากการติดเชื้อ HPV (Human Papillomavirus)
เชื้อ HPV คืออะไร?
ไวรัสชนิดนี้ปัจจุบันพบว่ามีมากกว่า 200 สายพันธุ์ และกว่า 40 สายพันธุ์สามารถติดต่อได้ทางการมีเพศสัมพันธ์
ร้อยละ 90 ของโรคหูดหงอนไก่ เกิดจากเชื้อ HPV สายพันธุ์ 6 และ 11 ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่ไม่เพิ่มความเสี่ยงต่อมะเร็ง อย่างไรก็ตาม เชื้อชนิดนี้มีบางสายพันธุ์ที่เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งปากมดลูกได้
HPV แบ่งตามความสามารถในการก่อมะเร็งออกเป็น
สายพันธุ์ที่เสี่ยงสูงต่อการเกิดมะเร็ง (Oncogenic หรือ high risk HPV types) ได้แก่ สายพันธุ์ 16, 18, 31, 33, 35, 39, 41-45, 51, 52, 56, 59
สายพันธุ์ที่ไม่เพิ่มความเสี่ยงต่อมะเร็ง (Nononcogenic หรือ low risk HPV types) ได้แก่ สายพันธุ์ 6, 11, 42, 43, 44
2. เชื้อไวรัสติดต่อผ่านทางการสัมผัสโดยตรงกับผิวหนังหรือเยื่อบุที่ติดเชื้อ
3. เชื้อไวรัสจะเข้าผ่านทางรอยถลอกขนาดเล็ก (microabrasion) จึงมักติดต่อผ่านการมีเพศสัมพันธ์ โดยที่ถุงยางไม่สามารถป้องกันการแพร่เชื้อได้ทั้งหมด
4. ผู้แพร่เชื้อไม่จำเป็นต้องมีรอยโรค (แต่ในคนที่มีรอยโรคจะมีโอกาสแพร่เชื้อได้มากกว่าเนื่องจากมีปริมาณไวรัสสูงกว่า)
5. ระยะฟักตัวของเชื้อประมาณ 3 สัปดาห์ถึง 8 เดือน (เฉลี่ย 2.9 เดือน)
หูดหงอนไก่เป็นตุ่มหรือแผ่นนูน นิ่มๆ คล้ายดอกกะหล่ำ สีชมพูหรือสีเดียวกับผิวหนัง ยื่นออกมาบริเวณอวัยวะเพศและบริเวณใกล้เคียง
ตำแหน่งที่พบบ่อย (อาจพบได้หลายตำแหน่งพร้อมๆกัน) รอบปากช่องคลอด, ใต้หนังหุ้มปลายองคชาติ ,บริเวณลำองคชาติที่ขลิบแล้ว ,ปากมดลูก ,ช่องคลอด ,ท่อปัสสาวะ ,ฝีเย็บ ,รอบทวารหนัก ,รูทวารหนัก ,อัณฑะ
ส่วนใหญ่ ไม่มีอาการร่วมอื่นๆ * ทั้งนี้ขึ้นกับขนาดของรอยโรค หากมีขนาดใหญ่มากอาจทำให้เกิดอาการคัน ระคายเคือง อุดกลั้นท่อปัสสาวะ หรือช่องคลอดได้ รวมไปถึงอาจทำให้เกิดการแผลและติดเชื้อบริเวณเนื้อเยื่อหูดได้
ภาวะแทรกซ้อนในโรคหูดหงอนไก่ที่พบได้บ่อย คือ การกลับมาเป็นซ้ำ โดยอาจเกิดจากการรักษาที่ไม่มีประสิทธิภาพหรือเกิดจากการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน หรือการมีคู่นอนหลายคน
เสี่ยงต่อมะเร็งปากมดลูก เนื่องจากธรรมชาติของการติดเชื้อไวรัสมักจะติดพร้อมกันหลายสายพันธุ์ จึงทำให้อาจได้รับเชื้อไวรัสสายพันธุ์ที่ก่อให้เกิดมะเร็งปากมดลูกร่วมด้วยได้
สตรีมีครรภ์ สามารถส่งผลให้ทารกที่เกิดมามีหูดหงอนไก่เกิดขึ้นบริเวณลำคอ และกล่องเสียง จนไปขัดขวางทางเดินหายใจได้ ทำให้ต้องทำการผ่าตัดออก
หูดหงอนไก่สามารถวินิจฉัยได้ทันทีจากลักษณะรอยโรค
การตรวจยืนยันโดยการตัดชิ้นเนื้อส่งตรวจทางพยาธิวิทยาจะพิจารณาทำในรายที่รอยโรคมีลักษณะที่ไม่จำเพาะต่อหูด เช่น มีสีเข้มผิดปกติ, แข็ง, ติดแน่นกับเนื้อเยื่อด้านล่าง, ไม่ตอบสนองต่อการรักษาตามมาตรฐาน ต้องการแยกจากแผลมะเร็งอื่นๆ
แจ้งให้คู่นอนทราบเพื่อตรวจสังเกตอาการจากการได้รับเชื้อ HPV *ทั้งนี้คู่นอนอาจไม่มีรอยโรค หรืออาการใดๆก็ได้
ผู้ป่วยและคู่นอน ควรตรวจคัดกรองการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ ร่วมด้วย
พบแพทย์ เพื่อตรวจรักษาหูดหงอนไก่ ตามความเหมาะสม
ในรายที่มีรอยโรคขนาดเล็กหรือไม่มีอาการ อาจพิจารณาตรวจติดตาม หากยังไม่หายภายใน 1 ปี จึงเริ่มการรักษา
การรักษามีทั้งการรักษาด้วยยาและการรักษาด้วยการผ่าตัด
อัตราการหายของหูด 35-100% ภายใน 3-15 สัปดาห์
ผู้ป่วยประมาณ 20-30% จะกลับเป็นซ้ำ (ในตำแหน่งเดิมหรือตำแหน่งใหม่) ภายใน 2-3 สัปดาห์
การรักษาหูดอวัยวะเพศไม่ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดมะเร็งในอนาคต ผู้ป่วยจำเป็นต้องมีความเข้าใจเกี่ยวกับกระบวนการรักษา ตรวจติดตามและเฝ้าระวังอย่างสม่ำเสมอ อาจจะต้องใช้เวลานาน
การเลือกวิธีการรักษา ขึ้นกับขนาด จำนวน ตำแหน่งของรอยโรค และผลข้างเคียงของการรักษา
เช่น ยา Podyphylline, Imiquimod มีข้อดี คือ มีความเป็นส่วนตัว ผู้ป่วยสามารถนำยากลับไปทาเองที่บ้าน และกลับมาตรวจติดตามหลังการรักษา 2-3 สัปดาห์ ข้อเสียคือ มักเกิดการระคายเคือง และแสบ แดง บริเวณที่ทา รวมไปถึงได้ผลค่อนข้างน้อยกว่าการรักษาแบบอื่นๆ
การใช้กรด 80-90% Trichloroacetic acid (TCA) จี้บริเวณรอยโรค
จี้ไฟฟ้า
จี้เย็นด้วยไนโตรเจนเหลว
การรักษาด้วยการจี้/ผ่าตัด มีโอกาสสำเร็จมากกว่า แต่อัตราการกลับมาเป็นซ้ำ พอๆกัน โดยมีผลข้างเคียงที่พึงระวัง ได้แก่ สีผิวเข้มขึ้นหรือจางลงอย่างถาวร หรือมีแผลเป็นยุบหรือนูน บริเวณรอยโรคได้
การมีคู่นอนคนเดียว หรือให้น้อยที่สุด
ถุงยางอนามัยไม่สามารถยับยั้งการแพร่เชื้อ HPV ได้ทั้งหมด เพราะเชื้อสามารถกระจายอยู่ได้ทั่วไป บริเวณฝีเย็บ หัวหน่าว รอบทวารหนักเป็นต้น (ทั้งนี้การสวมใส่ถุงยางอนามัยช่วยลดโอกาสการติดต่อได้มากกว่าการไม่สวมใส่ นอกจากนั้นยังช่วยลดการติดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ ได้แก่ เชื้อ HIV หนองในแท้ หนองในเทียม และโรคเริม ได้อีกด้วย)
การขลิบอวัยวะเพศชาย (Male circumcision) ช่วยลดโอกาสการสะสมของเชื้อ HPV ได้
การฉีดวัคซีนป้องกันการติดเชื้อ HPV (HPV vaccine)
1. การฉีดวัคซีนจะต้องฉีด 3 เข็ม และควรฉีดก่อนเริ่มมีเพศสัมพันธ์ สามารถฉีดได้ตั้งแต่อายุ 9-26 ปี
2. ฉีดได้ทั้งเพศชาย และหญิง
3. ห้ามฉีดวัคซีนในหญิงตั้งครรภ์
เอกสารอ้างอิง
หูดอวัยวะเพศ (Anogenital wart), พญ. ปวีณา พังสุวรรณ, คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
หูดหงอนไก่...ไม่ถึงตายแต่ทำลายความมั่นใจ, อ.พญ.เจนจิต ฉายะจินดา, ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา, คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
บทความที่น่าสนใจ
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
Hot Line 081-562-7722 กดโทรออก
เรียบเรียงโดย นายแพทย์จิตรทิวัส อำนวยผล
แก้ไขล่าสุด : 19/09/2023
